Càrvi
Carum carvi
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Charui, Charièi, Charuei, Chervi, Cherui.
Noms en français : Carvi, Cumin des prés.
Descripcioun :Lou càrvi (o charui e si varianto dins lis Aup) es uno fino Apiaceae que trachis dins li prado de mountagno. La cambo èi boutisso, la racino blanco en fusèu e óudouranto, e li fueio primo, dous à tres cop divisado e penado. Li fru de 3 à 4 mm sènton bon lou cumin.
Usanço :Lou grun (fru) de càrvi èi couneigu pèr èstre un bon sabourun, s'emplego dins d'ùni relarg pèr douna de goust i tian, froumage e aigardènt... Li fueio soun manjadisso, en Savoio n'en fasien de soupo (siècle XIXen) ; au nostre se manjavo li racino. L'òli de grun de càrvi èi bono pèr tout ço que toco la digestioun, majamen contro li doulour de vèntre. Èi bon peréu contro lou tussi e pèr faire veni lou la dins li teté.
Port : Erbo
Taio : 30 à 60 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Renadivo mounoucarpico
Gènre : Carum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : Vo
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Prado umido
- Prado
- Camin
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Carum carvi L., 1753
Jaisso(-negrejanto)
Lathyrus niger
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Gesse noicissante.
Descripcioun :Aquesto jaisso, coumuno dins lis uba, trachis dins li blachiero e faio de nòsti colo e en basso mountagno. La planto èi bèn drecho emé uno cambo carrado mai pas alado. Li flour soun vióuleto, pièi viron à bluio pèr veni negro coume li dusso un cop maturo.
Usanço :Li racino soun couneigudo pèr sarra li car e faire pissa. S'aprèn qu'es esta trouba d'arbutosido (o arbutino) qu'es un anti-baterian urinàri. L'arbutosido esclargi peréu la pèu (en empachant l'acioun de la tirousinaso).
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 90 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lathyrus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irregulièro
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Blachiero
- Faio
- Pinedo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurasiatico
Ref. sc. : Lathyrus niger (L.) Bernh., 1800